ឯកឧត្តម ជា ចាន់តូ អគ្គទេសាភិបាល “ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា” អញ្ជើញជាភ្ញៀវកិត្តិយសមកកាន់ “បណ្ណាល័យសម្តេចម៉ែ” នាព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី២៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ ដើម្បីថ្វាយព្រះរាជកិត្តិយសចំពោះសម្តេចព្រះមហាក្សត្រី ព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ ព្រមទាំងគាំទ្រចំពោះការបង្កើត “បណ្ណាល័យសម្តេចម៉ែ” របស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា និងអបអរសាទរទិវាប្រាក់រៀល ខួបលើកទី៤២ ។
ប្រាក់រៀលត្រូវបានបោះពុម្ពផ្សាយឡើងវិញដោយធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា នាថ្ងៃទី២១ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៨០ ដែលមកទល់សព្វថ្ងៃគឺមានរយៈកាល៤២ឆ្នាំមកហើយ។ ក្រោយពីការបោះពុម្ពរូបបិយប័ណ្ណឡើងវិញ បន្ទាប់ពីរូបបិយប័ណ្ណកម្ពុជាត្រូវបានលុបបំបាត់ទាំងស្រុងក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា បានស្រវាស្រទេញផ្សព្វផ្សាយ និងបង្កើតជាយុទ្ធនាការចាំបាច់ជាច្រើន ដើម្បីបង្កើនស្ថិរភាពនៃតម្លៃប្រាក់រៀល។
ជានិច្ចកាល ឯកឧត្តមអគ្គទេសាភិបាល ជា ចាន់តូ តែងគាំទ្រយ៉ាងស្វិតស្វាញចំពោះកិច្ចការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៥ រហូតមក។ ឯកឧត្តមអគ្គទេសាភិបាល បានគាំទ្រដល់ការបោះពុម្ពសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រស្តីពីប្រទេសកម្ពុជាសរសេឡើងដោយប្រវត្តិវិទូល្បីល្បាញ ជាខេមរភាសា ដែលប្រែសម្រួលពីឯកសារដើមជាភាសាអង់គ្លេស ឬភាសាបារាំង។ សៀវភៅដែលប្រែសម្រួលនិងបោះពុម្ពជាភាសាខ្មែរទាំងនោះ រួមមាន “ប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជា” សរសេរឡើងជាភាសាបារាំងក្នុងឆ្នាំ១៩១៤ដោយប្រវត្តិវិទូជនជាតិបារាំង អាដេម៉ារ ឡឺក្លែរ ដែលត្រូវប្រើប្រាស់ជាឯកសារជំនួយដល់កម្មវិធីសិក្សារបស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា និងយ៉ាងទូលំទូលាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា, “សត្រូវបងប្អូនឯង” និពន្ធដោយលោក ណាយ៉ាន់ ចាន់ដា, “របប ប៉ុល ពត” ដែលជាស្នាដៃរបស់ប្រវត្តិវិទូជាន់ខ្ពស់និងសាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រគឺលោក ប៊ែន ឃៀរនិន, និង “ជំងឺកម្ពុជា” សរសេរឡើងដោយសង្គមវិទូជនជាតិបារាំង ម៉ារី អាឡិចសាន់ឌ្រីន ម៉ាទីន និងសៀវភៅសិក្សាជាន់ខ្ពស់ដទៃទៀត។
ក្រោយប្រែសម្រួល សៀវភៅទាំងនេះ ត្រូវបានចុះផ្សាយជាភាគៗ នៅលើកាសែតរស្មីកម្ពុជា ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានទូលំទូលាយនិងជាជំនួយដល់មិត្តអ្នកអានទូទៅ។ សៀវភៅខាងលើបានចូលរួមចំណែកយ៉ាងសកម្មក្នុងការលើកស្ទួយការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់សិស្សានុសិស្សនិងអ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិខ្មែរ ឲ្យបានយល់ដឹងថាតើអ្នកស្រាវជ្រាវបរទេសគិតយ៉ាងដូចម្តេចចំពោះប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ និងជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដ៏ចាំបាច់សម្រាប់យុវជនជំនាន់ក្រោយសិក្សាស្រាវជ្រាវនិងសរសេប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាដោយខ្លួនឯង។ បច្ចុប្បន្ន ឯកឧត្តមអគ្គទេសាភិបាល បាននិងកំពុងរៀបចំនិងបោះពុម្ពសាឡើងវិញជាភាសាខ្មែរនូវសៀវភៅ “របប ប៉ុល ពត” របស់លោក ប៊ែន ឃៀរនិន សាស្ត្រាចារ្យសាកលវិទ្យាល័យយ៉ែល។
ក្រៅពីគាំទ្រដល់ការបោះពុម្ពសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រជាភាសាខ្មែរ ឯកឧត្តមអគ្គទេសាភិបាល បានគាំទ្រដល់ការផលិតជាខ្សែភាពយន្តឯកសារ “កុំស្មានបងភ្លេច” ដែលស្តីពីប្រវត្តិតន្ត្រីខ្មែរនៅមុនសម័យសង្គ្រាម ក្នុងអំឡុងសម័យកលយុគ និងនាសម័យបច្ចុប្បន្ន។
លោក ឆាំង យុ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា បានទទួលស្វាគមន៍ និងបង្ហាញជូនដល់ប្រតិភូកិត្តិយសនូវសមិទ្ធផលនៃបណ្ណាល័យសម្តេចម៉ែ និងមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ព្រមទាំងរំលេចគោលបំណងសំខាន់ក្នុងការសាងសង់ទីតាំងអចិន្ត្រៃយ៍មួយគឺ វិទ្យាស្ថានស្លឹករឹត។ គួររំឭកថា វិទ្យាស្ថានស្លឹករឹត បានទទួលការសព្វព្រះរាជហឫទ័យនិងការគាំទ្រក្រៃលែងពីសម្តេចព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ និងមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាច្រើន ព្រមទាំងនៅក្នុងជួរកងទ័ពនិងប្រជាជនកម្ពុជាទូទៅជាច្រើនទៀតផង ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យស្ថាបត្យកម្មទំនើបរបស់កម្ពុជា។ វិទ្យាស្ថានស្លឹករឹត គឺជាស្នាដៃល្អឯកររបស់ស្ថាបត្យករស្ត្រី ល្បីល្បាញកម្រិតពិភពលោក គឺ លោកស្រី ហ្សាហា ហាឌីត ដែលប្លង់នៃស្នាដៃប្រណិតនេះ ត្រូវបានតាំងបង្ហាញជាផ្នែកមួយនៃពិព័រណ៍អចិន្ត្រៃយ៍របស់ “បណ្ណាល័យសម្តេចម៉ែ”។
បណ្ណាល័យថ្វីត្បិតតែមានទំហំតូច ប៉ុន្តែយុគសម័យបច្ចេកវិទ្យាទំនើប យើងអាចប្រើប្រាស់ធនធានរបស់បណ្ណាល័យនេះ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានដែលមានរាប់លានឯកសារទៅដល់អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាតិ និងអន្តរជាតិ។ ក្នុងអំឡុងទស្សនកិច្ច ប្រតិភូកិត្តិយស បានទទួលជ្រាបអំពីដំណើរការនៃការថែរក្សាឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រ និងទស្សនាសមុច្ច័យដ៏កម្រដែលមានតាំងបង្ហាញនៅក្នុងបណ្ណាល័យសម្តេចម៉ែថែមទៀតផង។ លោកឯកអគ្គរាជទូតបណ្ឌិត ហូលីយ៉ូ អេ. ហែលដ្រេស បានបង្ហាញអំពីសៀវភៅ «សាក្សីប្រវត្តិសាស្ត្រ» ដែលលោកបានប្រែសម្រួលជាភាសាអង់គ្លេស ពីសំណៅដើមនៃកំណត់ហេតុជាភាសាបារាំងរបស់សម្តេចព្រះវររាជមាតាជាតិខ្មែរ កត់ត្រាព្រះរាជដំណើររបស់ព្រះអង្គនិងសម្តេចព្រះបរមរតនកោដ្ឋមកកាន់តំបន់រំដោះក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាឆ្នាំ១៩៧៣។ បច្ចុប្បន្ន មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា កំពុងរៀបចំប្រែសម្រួលសៀវភៅនេះជាភាសាខ្មែរ។
ជាចុងក្រោយ ឯកឧត្តមអគ្គទេសាភិបាល ជា ចាន់តូ បានសម្តែងនូវអំណរគុណចំពោះការទទួលស្វាគមន៍ដ៏រាក់ទាក់ និងបានចារចំណារអនុស្សាវរីយ៍នៅលើសៀវភៅក្រាំងមាសនៃ “បណ្ណាល័យសម្តេចម៉ែ” ដែលមានសេចក្តីដូចតទៅ៖
តាងនាមថ្នាក់ដឹកនាំ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ខ្ញុំសូមអរគុណចំពោះការទទួលបដិសណ្ឋារកិច្ច ប្រកដោយមនោសញ្ចេតនា ភាតរៈ របស់លោកនាយក ទន្ទឹមនឹងនេះ ខ្ញុំសូមកោតសរសើរនូវស្មារតី រៀបចំ ថែរក្សាឯកសារដ៏មានតម្លៃនេះ ដើម្បីទុកឲ្យយុវជនជំនាន់ក្រោយបានសិក្សារៀនសូត្រ។
សូមប្រសិទ្ធិពរឲ្យមានសុខភាពល្អ និងជ័យជំនះ។
ភ្នំពេញថ្ងៃទី ២៥ មិនា ២០២២
ជា ចាន់តូ
អត្ថបទ ៖ សុភ័ក្រ្ត ភាណា ប្រធានគម្រោងស្រាវជ្រាវភាសាចិនរបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា
